Ý nghĩa của cuốn thư câu đối trong thờ cúng tại Việt Nam 

Có thể nói rằng, thờ tự là một nét đẹp đặc sắc trong văn hóa của Việt Nam ta. Chính vì thế, bàn thờ, bát hương hay cuốn thư câu đối có lẽ không còn xa lạ nữa.

Vậy cuốn thư câu đối là gì và ý nghĩa mà nó đem lại trong tín ngưỡng thờ tự của nhân dân ta như thế nào, hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết hôm nay nhé!

Cuốn thư câu đối là gì?

Vậy thì cuốn thư câu đối là gì? – Thực ra cuốn thư có hai phần, bao gồm cuốn thư và hoành phi câu đối.

Cuốn thư là một tấm được thiết kế nằm ngang, giống như chiếu chỉ của vua chúa ngày xưa. Chúng được thiết kế tỉ mỉ, hoa văn được khắc họa một cách tinh xảo và đẹp mắt. Một bên của cuốn thư là cây bút, bên còn lại là cây kiếm. Chúng lần lượt tượng trưng cho tri thức và sức mạnh. Xung quanh cuốn thư còn được điêu khắc các họa tiết rồng hoặc phượng, toát lên vẻ sang trọng, uy nghiêm và quyền lực.

Hoành phi câu đối là hai tấm bảng có hình chữ nhật. Chúng được đặt cân đối sang hai bên của cuốn thư và bàn thờ. Trên mỗi bảng hoành phi sẽ chứa cặp câu đối về quan niệm nào đó trong cuộc sống. Với hoành phi câu đối thì họa tiết đơn giản hơn, không quá cầu kỳ như cuốn thư. Điều đáng quan tâm là câu đối được khắc bên trên và hàm ý thực sự chứa trong đó. 

Thông thường, các câu đối được điêu khắc trên hoành phi sẽ là những lời răn dạy con cháu của tổ tiên, bề trên về đạo đức, cách đối nhân xử thế,…Tùy theo bậc thần thánh gia chủ đang thờ cúng mà lựa chọn câu đối sao cho phù hợp nhất. Điều này rất quan trọng nên nhớ cẩn thận cân nhắc thật kỹ nhé!

Những vật liệu được dùng làm cuốn thư câu đối 

Hiện nay, cuốn thư câu đối trên thị trường được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau với kích thước đa dạng như: đồng, gỗ, gốm hoặc sứ,… Mỗi chất liệu sẽ có ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Tuy nhiên được ưa chuộng nhất vẫn là chất liệu bằng gỗ. Vì cuốn thư câu đối bằng gỗ có các điểm vượt trội sau đây:

• Gỗ là vật liệu dễ chạm khắc, vì thế cuốn thư bằng gỗ thường có giá trị thẩm mỹ cao
• Một số loại gỗ tốt sẽ giúp tuổi thọ của cuốn thư được lâu hơn. Có những cuốn thư có tuổi thọ lên đến hàng chục năm tuổi. Được truyền lại qua nhiều thế hệ con cháu.
• Giá thành linh động phụ thuộc vào từng loại gỗ, đáp ứng kịp thời nhu cầu của số đông khách hàng.

Nội dung của cuốn thư câu đối

Như đã nói ở phần trên thì cuốn thư câu đối sẽ bao gồm cuốn thư và hoành phi câu đối. Chúng đi đôi với nhau thể hiện tri thức, sức mạnh và quyền lực. Các cặp câu đối đều mang ý nghĩa hết sức tốt đẹp về đạo làm người, luân thường đạo lý. Nội dung của cuốn thư thường xoay quanh những thông điệp trong đời sống, có thể là những câu thơ chữ nôm, chữ hán,…Tất cả đều do ông bà, tổ tiên ta muốn răn dạy, truyền đạt đến bao thế hệ con cháu.

Ý nghĩa của cuốn thư câu đối trong thờ cúng tại Việt Nam 

Với thiết kế sang trọng, đẹp mắt và tinh xảo như thế, vậy thì cuốn thư câu đối đối có ý nghĩa như thế nào trong tín ngưỡng thờ tự của nhân dân ta? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn ngay sau đây.

Cuốn thư đã xuất hiện từ rất xa xưa. Thời đó, chúng được xem như là một tấm vách ngăn cách không gian giữa các phòng với nhau. Hay có thể hiểu chúng được dùng như một vật che chắn. Bên cạnh đó, chúng còn được là quà tặng trong các đại tiệc như mừng thọ hay bái tổ nhờ vào ý nghĩa của câu đối.

Nhưng đến thời nay, cuốn thư câu đối thường được dùng để bày trí trên bàn thờ, mang ý nghĩa tâm linh là chủ yếu. Với vẻ đẹp sang trọng của mình, cuốn thư làm tăng vẻ đẹp thẩm mỹ cũng như thanh tịnh nơi thờ tự. Với hình rồng được điêu khắc uốn lượn, thể hiện sự trù phú của nền nông nghiệp lúa nước, sự bội thu cho mùa màng. 

Một bên của cuốn thư được thiết kế một cây bút và bên còn lại là một cây kiếm, thể hiện sức mạnh tri thức cũng như gia phong, truyền thống của gia đình. Hoành phi chứa các câu đối có ý nghĩa to lớn cho con cháu đời sau. Nhắc nhở, dạy bảo đời sau về luân thường đạo lý, những điều nên làm và nên tránh để trở thành một con người tốt đẹp. Bên cạnh đó, cuốn thư câu đối còn mang giá trị phong thủy rất cao.

Một số nội dung hay được khắc họa trên cuốn thư

• Phúc Lộc Thọ
• Phụng Gia Tiên
• Phúc Mãn Đường
• Gia hòa vạn sự hưng
• Sự tử như sự sanh
• Khắc xương quyết hậu
• Vạn cổ trường xuân

Một số câu đối mang ý nghĩa sâu sắc

“Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh

Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh”

“Ngày tháng yên vui nhờ phúc ấm

Cần kiệm sớm hôm dựng cơ đồ”

“Lấy trung hiếu trì gia bền vững

Dùng đức nhân xử thế lâu dài” 

Vị trí treo cuốn thư câu đối hợp phong thủy 

Cách treo cuốn thư câu đối như thế nào để hài hòa về mặt thẩm mỹ cũng như hợp với phong thủy của ngôi nhà? Hãy cùng bỏ túi những lưu ý dưới đây.

Cuốn thư câu đối thường được treo ở những nơi có không gian lớn như nhà thờ, nhà tổ,…Vì được bày trí ở nơi thờ tự nên cần phải chú ý vị trí cũng như khoảng cách giữa các vật có liên quan trên bàn thờ.

• Cuốn thư nên được đặt chính giữa bàn thờ. Khoảng cách chuẩn nhất từ mép dưới của cuốn thư đến bàn thờ rơi vào khoảng từ 80cm đến 100cm. Cuốn thư nên được đặt nghiêng xuống dưới tầm 25 đến 30 độ cho dễ quan sát.
• Dựa vào vị trí của cuốn thư và cấu trúc không gian nơi thờ để đặt hoành phi câu đối cho phù hợp. Đặt áp sát vào hai bên cột nhà hay vào tường, nhưng phải thấp hơn cuốn thư bên trên.

Bài viết vừa rồi đã giúp bạn đọc hiểu cuốn thư câu đối là gì và ý nghĩa của nó trong văn hóa thờ tự người Việt ta. Bên cạnh đó còn cung cấp một số câu đối hay để bạn đọc tham khảo. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc không phải suy nghĩ quá nhiều về bày trí cuốn thư. Chúc bạn tìm được cuốn thư câu đối ưng ý cho nơi thờ tự của gia đình nhé!