[BỎ TÚI] Những kiến thức về hoành phi, câu đối

Bộ đôi Hoành phi – Câu đối là bộ dụng cụ thờ hết sức quen thuộc với người dân Việt. Chúng không những là vật dụng trang trí cho gian thờ mà còn mang đến nhiều ý nghĩa nhân đạo. Có thể sử dụng Hoành phi – Câu đối để trang trí cho nhiều không gian thờ khác nhau như: bàn thờ gia tiên, bàn thờ họ, đền, chùa,… Được sử dụng nhiều và trở nên thân thuộc vậy chúng ta đã bao giờ thắc mắc ý nghĩa cũng như nội dung ghi trên hoành phi câu đối chưa? Nếu đã từng thì bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc ấy nhé!

Hoành phi câu đối là gì?

Hoành phi câu đối được hiểu đơn giản là những tấm gỗ điêu khắc tinh xảo được viết chữ lên. Sử dụng nhiều trong văn hóa thờ cúng thể hiện lòng thành kính. Bên cạnh đó, người ta còn dùng hoành phi câu đối để giáo dục, truyền đạt đạo đức, những thông điệp ý nghĩa cho con cháu. 

Nội dung của hoành phi câu đối

Trên những bức hoành phi câu đối có nội dung hết sức đơn giản, tuy vậy ý nghĩa vẫn rất sâu sắc. Nội dung trên hoành phi câu đối thường được viết bằng chữ Hán theo ba kiểu cơ bản là: chữ chân, chữ hảo và chữ triện. Những dòng chữ được viết lên trên luôn thể hiện rõ lòng tôn kính, sự kính trọng của thế hệ sau dành cho thế hệ trước. Ngoài ra, nội dung của hoành phi câu đối còn nói về ý nghĩa của đạo đức, sự biết ơn về công lao hy sinh vì đất nước.

Một số mẫu nội dung trên hoành phi câu đối được sử dụng phổ biến như:

Phân loại hoành phi câu đối 

Chúng ta có thể phân loại hoành phi câu đối bằng nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, cách đơn giản và dễ thực hiện nhất là phân loại dựa trên mục đích sử dụng của chúng. Cụ thể như sau:

• Hoành phi câu đối dùng thờ cúng: Được dùng chủ yếu cho các hộ gia đình, bàn thờ họ thờ cúng gia tiên. Bên cạnh đó đền, miếu để thờ các vị thần ( bao gồm cả thiên thần và nhân thần).
• Hoành phi câu đối dùng chúc tụng: Dùng trong những dịp mừng xuân đầu năm, mừng thọ, mừng tân gia, mừng khai trương cửa tiệm. Có thể sử dụng kết hợp các loại hoành phi câu đối để trang trí cho phòng đón tiếp khách của gia đình.
• Hoành phi câu đối dùng giáo huấn: Dùng cho việc dạy dỗ, giáo huấn thế hệ con cháu sau này. Được sử dụng nhiều trong các nhà thờ họ, chi họ và cả hộ gia đình nhỏ với mục đích giáo dục và trang trí.
• Hoành phi câu đối dùng khiển hứng: dùng để ghi lại những cảm hứng, tự sự và sự tiêu khiển. Chủ yếu là để trang trí phòng chính trong gia đình.
• Hoành phi câu đối dùng trướng điếu: có nội dung tỏ lòng biết ơn, sự nuối tiếc nên được sử dụng trong các lễ tang của ông bà, cha mẹ và những người thân trong dòng họ. 

Có nhiều chất liệu được lựa chọn làm hoành phi câu đối, tuy nhiên gỗ mới là chất liệu được bao đời lựa chọn. Bởi nhiều ưu điểm vượt trội và quan niệm tâm linh của việc dùng đồ gỗ trong gian thờ. Ngày nay, có nhiều loại gỗ được sử dụng nhiều như: gỗ mít, gỗ hương, gỗ gụ,…

Ý nghĩa của hoành phi, câu đối

Dịch từ tiếng Hán, hoành phi câu đối có nghĩa là tấm biển nằm ngang và dọc. Những tấm biển này là phương tiện để phô bày những thông điệp, những ý nghĩa. Xoay quanh những ý nghĩa về đạo đức, giáo dục con cháu biết tôn trọng, lưu truyền và giữ gìn văn hóa. Hoành phi câu đối còn mang nhiều ý nghĩa khác như:

• Thể hiện sự tôn thờ, kính trọng với thần linh và các bậc tiền bối đã khuất. Đồng thời, cũng tỏ lòng biết ơn đối với những anh hùng đã có công trong việc dựng nước và giữ nước. Vì thế, nhiều nhà thờ họ sẽ trao những bức hoành phi câu đối có nội dung “Phụng tổ đường” hoặc “Truy niệm tiền ân”,…
• Mỗi loại gỗ để làm ra các bức hoành phi câu đối cũng mang ý nghĩa khác nhau. Người xưa quan niệm, gỗ là vật liệu gắn bó với con người lâu dài và mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Vì thế, thường dùng gỗ điêu khắc những hình cầu kỳ, tinh xảo trên hoành phi câu đối. Từ đó giúp nâng cao giá trị về mặt thẩm mỹ. 
• Tùy vào nội dung mà mỗi bộ hoành phi câu đối mang ý nghĩa, thông điệp khác nhau. Ngoài việc trang trí, hoành phi câu đối còn thuật lại những lời dạy, chỉ bảo của bậc sinh thành. Từ đó không quên ơn dưỡng dục, nêu cao tinh thần “uống nước nhớ nguồn”. 

Cách bày trí hoành phi, câu đối trong gian thờ

Vậy bạn đã biết cách treo hoành phi câu đối đúng chuẩn phong thủy chưa? – Nếu chưa thì dưới đây là cách bày trí phù hợp với đa số gia đình. 

• Treo hoành phi phía trên bàn thờ, cách bàn thờ khoảng 80cm đến 1m. Đảm bảo hoành phi được treo ở vị trí cao nhất và ở trung tâm gian thờ
• Hai câu đối trong bộ nên treo ở 2 bên bên thờ, cách bàn thờ 40cm đến 60cm. Đối với 2 câu đối phải được treo với độ cao ngang bằng nhau. Đảm bảo không cao quá so với bức hoành phi.
• Bày trí hoành phi câu đối ở vị trí cố định. Tuyệt đối không tháo lắp, dịch chuyển vị trí tùy tiện trừ khi di dời vị trí bàn thờ.

Nhìn vào cách treo, người nhìn có thể thấy được lối sống có quy tắc của gia chủ. Mọi sự cẩn thận, tỉ mỉ đều được thể hiện qua cách bày trí bộ hoành phi câu đối. Hoành phi câu đối được treo ngay ngắn, phù hợp không những đảm bảo sự vững chắc mà còn mang lại tính thẩm mỹ cao cho gian thờ nhà bạn.

Những lưu ý khi treo hoành phi, câu đối trong gian thờ

Để việc bày trí hoành phi câu đối trong gian thờ trở nên dễ dàng và hợp phong thủy hơn chúng ta nên lưu ý một số điều sau:

• Lựa chọn những bức hoành phi câu đối có kích thước phù hợp (Chiều dài và chiều rộng không được lớn hơn bàn thờ).
• Không treo cặp hoành phi câu đối quá gần với bàn thờ. Việc này làm quá trình lau dọn trở nên khó khăn và giảm tính thẩm mỹ trong gian thờ
• Khi treo câu đối 2 bên chú ý đến khoảng cách, chiều cao. Đảm bảo rằng 2 bức câu đối luôn luôn ở vị trí song song

Qua bài viết trên, hy vọng các bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức về hoành phi câu đối.  Đặc biệt là cách bày trí hoành phi câu đối trong gian thờ sao cho cân đối và hợp phong thủy nhất. Đừng quên follow chúng mình để cập nhập thêm nhiều kiến thức về đồ thờ gỗ nhé!